Święto światła – dzień świętej Łucji w Szwecji

Ett Luciatåg

W oddali słychać cichy śpiew, w sali panuje półmrok. Wszyscy obserwują co się dzieje, choć na razie nić nie widać, powoli jednak robi się coraz głośniej i jaśniej, po dłuższej chwili pomieszczenie zostaje wypełnione jasnym i ciepłym światłem iskrzącym ze świec, które w rękach trzymają chłopcy i dziewczęta, odziani w białe szaty, śpiewający pieśń Sankta Lucia, a na czele orszaku idzie właśnie ona święta Łucja z płonącymi świecami osadzonymi na wianku z rękoma złożonymi w modlitwie.

Tak rozpoczęły się obchody dnia świętej Łucji, które 8 grudnia przygotował Wydział Skandynawistyki Uniwersytetu SWPS razem z Ambasadą Szwecji. Dużo czytałam na temat tego święta, jednak pierwszy raz wzięłam udział w uroczystościach święta światła, które tradycyjnie obchodzone jest w całej Szwecji i innych państwach skandynawskich 13 grudnia, najkrótszy dzień w roku, jest to też symboliczna data która rozpoczyna okres świąteczny w Szwecji.

Kim była święta, która dzisiaj jest otoczona Szczególną czcią w krajach skandynawskich?

Święta Łucja z Syrakuz żyjąca na przełomie III i IV wieku według podań miała zostać oddana za żonę, pewnemu młodzieńcowi, gdy ten został odrzucony, zadenuncjował władzom Łucję, o tym, że jest chrześcijanką, torturowana i poniżana nie wyrzekła się swej wiary, miała zostać osadzona w domu publicznym, by do tego nie dopuścić wydłubała sobie oczy, ostatecznie została ścięta, i kilka wieków później ogłoszono ją świętą kościoła katolickiego. Święta Łucja patronka niewidomych, ale też światła. Jej imię lux z łacińskiego oznacza światło, stąd też oczywisty wybór jej na patronkę tego szczególnego dnia, choć do dzisiaj dokładnie nie wiadomo skąd kult świętej z Włoch stał się, aż tak popularny i jest nadal w sekularyzowanych krajach skandynawskich, a szczególnie w Szwecji. Widomym jest, że tradycja tego dnia ma swoje korzenie w Niemczech, Szwedom bardzo spodobała się ta postać, że wykorzystali ją do obchodzenia najkrótszego dnia w roku. Święta Łucja jest tą, która niesie w tym dniu światło, ma symbolizować nadejście radosnego, świątecznego, długo oczekiwanego czasu.

Choć dzień świętej Łucji celebrowany jest od bardzo dawna, to dopiero zorganizowanie uroczystej procesji w 1927 roku przez Dziennik Sztokholmski doprowadziło do rozpowszechnienia tego zwyczaju w całej Szwecji.

W ten dzień w całej Szwecji organizuje się pochody, którym przewodniczy święta Łucja, odwiedzająca szpitale i domy spokojnej starości. W niektórych miejscowościach wybory dziewczynki, która ma stanąć na czele orszaku przybierają dziwna formę podobną do wyborów miss, które mają wyłonić najpiękniejsza, zasługującą by w danym roku przyodziać szaty świętej Łucji. Chociaż w państwie jak Szwecja. gdzie króluje równouprawnienie takie zwyczaje są coraz mniej pochwalane, a na Łucję w szkołach czy firmach typuje się coraz częściej mężczyzn, podobno dla żartu. Podczas obchodów Łucja wraz z orszakiem śpiewa pieśni m.in Santa Lucia skomponowaną w połowie XIX wieku w Neapolu, ciekawą wersję tego utworu wykonywał kiedyś Elvis Presley.

Jednym z głównych atrybutów Łucji jest wieniec z płonącymi świeczkami, jedne ze źródeł podają, że święta miała przynosić ukrywającym się w katakumbach chrześcijanom jedzenie, by oświetlić sobie drogę wpinała w wianek świece.

Obok pochodów ważnym elementem święta jest jedzenie. Dwa główne specjały, które się spożywa to: grzane wino glögg oraz szafranowe ciasteczka z rodzynkami lussekatter. W ten dzień świętuje się wszędzie w szkołach, kościołach, firmach i na ulicy, a według tradycji rodziny spotykają się przy wspólnym stole i spożywają świąteczną kolację. Podobnie obchody święta światła wyglądają w innych państwach skandynawskich. Jednak to ze Szwecją ta uroczystość jest najbardziej kojarzona.

Foto/madlenvsswiat, wikipedia